Symbol @ dotarł do nas (do Polski) oczywiście z angielskiego, a dokładnie ze Stanów Zjednoczonych. W 1971 amerykański programista Raymond Tomlinson jako pierwszy wykorzystał go w adresie mailowym aby oddzielić nazwę adresata i obsługujący jego pocztę elektroniczną serwer. Ale czy wiesz, dlaczego Tomlinson wybrał właśnie ten symbol i skąd on się w ogóle wziął?

Kto wymyślił małpkę?

Jest kilka teorii związanych z samym powstaniem symbolu @. Jedni naukowcy skłaniają się bardziej ku średniowiecznym mnichom, którzy – starając się zaoszczędzić tusz i pergamin – skrócili w ten sposób łaciński przyimek ad, często powtarzający się w przepisywanych przez zakonnikach manuskryptach. Inni historycy łączą symbol @ z amforą, dawną rzymską jednostką miary. Według nich autorami znaku byli śródziemnomorscy kupcy, którzy stosowali go to skrótowego zapisu przewożonych z portu do portu produktów.

Być może nigdy nie uda się jednoznacznie określić, kto jest pierwotnym autorem małpki. Nie mniej jednak nie ulega żadnej wątpliwości, że jeżeli @ przetrwała do naszych czasów a jej użycie rozprzestrzeniło się po całym świecie, to w dużej mierze właśnie dzięki krajom Półwyspu Iberyjskiego, w tym ziemiom i kulturom obecnej Hiszpanii.

Arroba, czyli ćwierć

Hiszpańskie słowo arroba, określające między innymi symbol @, wywodzi się z języka arabskiego ( الربع , czytane ar-rubʿ) i oznacza ćwierć. Było powszechnie stosowane na Półwyspie Iberyjskim jako jednostka miary i wagi od co najmniej czasów wczesnego średniowiecza i odnosiło się do jednej czwartej kwintala. Tak więc na początku mówiono arroba de quintal (ćwierć kwintala), a z czasem samo arroba, jako ogólnie przyjęty skrót myślowy i samodzielna jednostka miary.

Nie wiemy, kiedy słowo i pojęcie arroba zaczęto na Półwyspie zastępować symbolem @, ale to właśnie w tej części Europy znajdują się najstarsze świadectwa jego użycia w takim znaczeniu (jako skrót jednostki miary i wagi). Powszechnie uznaje się, że tzw. Taula de Ariza z 1448 roku – dokument celny wystawiony w jednym ze średniowiecznych “urzędów celnych” Królestwa Aragonii i rejestrujący ilość wwożonego do Korony z zagranicy zboża – jest prawdopodobnie najwcześniejszym dokumentem tego typu. Z podobnego okresu pochodzą inne taule z urzędów celnych w Calatayud y Monzón.

Podsumowując, można stwierdzić, że w średniowieczu w Królestwie Aragonii, a i prawdopodobnie na całym Półwyspie Iberyjskim, ziemię, zboże, z także oliwę i wino mierzono w arrobach tak samo powszechnie, jak dzisiaj robimy to w kilogramach i litrach. I w celu oszczędności energii i czasu zapisywano to jako @. A stąd słowo i symbol przywędrowały poza Pireneje, na ziemię Francji a potem Niderlandów i Anglii.

Małpa na klawiaturze

Z biegiem czasu Europa i ziemie kulturowo od niej zależne przeszły na tzw. system metryczny. Arroba jako jednostka miary i wagi przestała być używana. Ale symbol pozostał. I, co ciekawe, utrzymał się on głównie w krajach anglojęzycznych, choć niekoniecznie zachowując swoje pierwotne znaczenie. W języku angielskim był często stosowany w nauce jako symbol przyimka at, w znaczeniu na (100 km na godzinę), a także w ekonomii jako skrót wyrażenia at the rate of – w wysokości (odsetki w wysokości 10 %). Czasami zastępował również przyimek in – w – w korespondencji biznesowej. Jeżeli np. w nagłówku listu widniało John McKenzie @ Charles & sons, oznaczało to, że pismo skierowane było do Johna McKenziego pracującego w firmie Charles & sons. I to pewnie głównie z tych ostatnich powodów w roku 1885 @ weszła w skład klawiszy pierwszej maszyny do pisania, legendarnej amerykańskiej Underwood. Następnie umieszczano ją na klawiszach każdego kolejnego modelu tej i innych firm zajmujących się produkcją maszyn do pisania, choć z czasem częstotliwość jej użycia znacznie spadła.

Ale stąd już prosta droga to rozpoczynającego artykuł Raymonda Tomlinsona, który w latach 70. XX wieku poszukiwał ogólnodostępnego symbolu, który byłby już dostępny na klawiaturze, ale jednocześnie nie służyłby do zapisywania ani wyrazów pospolitych ani nazw własnych. Biorąc pod uwagę, że jednymi ze sposobów czytania małpy po angielsku było at lub in, wybór @ wydawał się idealny.

kontakt-arroba-espanolparati.pl

Teraz już chyba jest w pełni jasne, dlaczego @ to po hiszpańsku arroba. Nie jest to oczywiście żadne mono ani monito (małpa, małpka), a nazwa arroba nie ma nic wspólnego z rabo – ogonem – jak czasem myślą niektórzy. W języku hiszpańskim @ zawsze była arrobą, od pierwszego momentu, kiedy słowo to przejęto od Arabów i zaczęto zapisywać symbolem. Tyle tylko, że w XXI wieku słysząc arroba w pierwszej kolejności myślimy o części składowej adresów mailowych, a jedynie nieliczni wiedzą, że ten sam wyraz oznacza również średniowieczną jednostkę miary, która była początkiem wszystkiego 🙂

Korzystałam z La maravillosa historia del español autorstwa Francisco Moreno Fernándeza, z Wikipedii, blogów purnas.com oraz rentero.blogspot.com, a także artykułów z nytimes.com i theguardian.com.