Mówisz „Święta”, myślisz „Wigilia, wspólna wieczerza, choinka, prezenty…”. Tymczasem dla większości Hiszpanów Święta Bożego Narodzenia zaczynają się już 22 grudnia. Tego dnia następuje losowanie wygranego numeru w Lotería de Navidad, hiszpańskiej loterii świątecznej. Wydarzenie gromadzi przed telewizorami miliony Hiszpanów, podobno aż 90% społeczeństwa ma nabyty los. Nagroda główna wynosi 4 miliony euro

Co to jest Lotería de Navidad?

Oficjalna nazwa loterii to Sorteo Extraordinario de Navidad (nadzwyczajne losowanie bożonarodzeniowe), ale popularnie mówi się po prostu o Lotería de Navidad (loterii świątecznej) albo nawet o El Gordo (tłuściochu, grubasie, jak nazywa się główną wygraną).
Jej organizatorem jest państwowa spółka Loterías y Apuestas del Estado należąca do hiszpańskiego Ministerstwa Finansów i Administracji, odpowiednik naszego Totalizatora Sportowego. Odbywa się raz do roku, zawsze 22 grudnia, a pula nagród – równa 2,31 mld euro (9,9 mld zł!) – sprawia, że jest największą tego typu grą losową na świecie. Ponadto, Lotería de Navidad jest drugą najstarszą loterią świata. Losowania mają miejsce w sposób nieprzerwany od 1812 roku.

Trochę historii…

Pierwsze losowanie Lotería Moderna (bo taka była jej pierwotna nazwa: Nowa Loteria) miało miejsce 18 grudnia 1812 roku. Jej pomysłodawcą był Ciriaco González Carvajal, jeden z ówczesnych ministrów odpowiedzialnych za hiszpańskie kolonie. Szukał on sposobu na “zwiększenie dochodów skarbu państwa bez jednoczesnego wyzyskiwania podatników”.
Pierwszy El Gordo równał się 8000 reali. To około 120 euro, ale w ówczesnych czasach chodziło o nie lada gratkę, zwłaszcza w społeczeństwie dotkniętym wojną i klęskami epidemii i głodu. Wygranym numerem był 03604, a los kosztował 40 reali (0,6 euro).
Magia loterii zaiskrzyła, a wzbudzonego płomienia nie zdołała ugasić nawet hiszpańska wojna domowa (1936-39). Główną wygraną nadal losowano, tyle tylko, że... podwójnie, bo każda ze stron - republikanie i frankiście - urządzali własne Sorteo de Navidad.

… i współczesności

Od dnia swoich narodzin Loteria świąteczna niewiele się zmieniła. W 1892 zmieniono co prawda jej nazwę na Sorteo de Navidad. Ale było to jedynie odzwierciedleniem żywej tradycji, że El Gordo jest czymś nierozerwalnie związanym ze świętami Bożego Narodzenia, swego rodzaju prezentem gwiazdkowym.
Na początku XX wieku zmieniono system losowania. O ile wcześniej losowano numery nadrukowane na kartkach papieru, to począwszy od 1913 roku w losowaniu używa się specjalnych bębnów, z których wyjmuje się drewniane kule z wyrytymi na nich szczęśliwymi numerami. Ale sam system bębnów istnieje już od 1850 roku.
Bębny są dwa. W jednym zmieszanych jest 100.000 kuleczek, na których wyryto pojedyncze pięciocyfrowe numery z przedziału od 00000 do 99999. W drugim jest 1807 kulek. To wszystkie typy nagród przewidziane w losowaniu (niektóre typy obejmują kilka lub kilkadziesiąt pojedynczych nagród tej samej wartości). Bo nagrody to nie tylko El Gordo, choć na pewno każdy marzy o trafieniu właśnie Tłuściocha.
Dzisiaj losy sprzedaje się najczęściej w postaci tzw. décimos (dziesiątka, a właściwie dziesiąta część). Wartość jednego losu (czyli konkretnego numeru konkretnej serii) wynosi aż 200 euro, dlatego większość Hiszpanów kupuje tylko jedną jego część (wartą 20 euro). Główna nagroda zostaje tym samym również podzielona pomiędzy kilku zwycięzców i najczęściej każdy z nich dostaje po 400.000 euro.

Dzieci z San Ildefonso

Jest jeszcze jedna tradycja, która praktycznie od samego początku towarzyszy Sorteo de Navidad. Jej zwycięskie numery losują i śpiewają przed zgromadzoną publicznością uczniowie szkoły San Ildefonso z Madrytu. Jest to hiszpańska instytucja państwowa założona w roku 1543 przez króla Karola V. Jej głównym celem była, i jest, opieka nad madryckich sierotami i dziećmi z ubogi rodzin, ich wychowanie i kształcenie. Tradycyjnie też zwycięzcy Lotería de Navidad przekazują część swojej nagrody na rzecz szkoły.

Tutaj znajdziecie filmik z losowaniem El Gordo z zeszłego roku

Magia Świąt

El Gordo to nie tylko wielka wygrana, która kusi możliwością spełnienia marzeń. Dla większości hiszpańskiego społeczeństwa Lotería de Navidad to piękne wydarzenie również dlatego, że związane jest ono z takimi wartościami jak pomoc osobom znajdującym się w potrzebie czy nieoczekiwany łut szczęścia dla kogoś w trudnej sytuacji materialnej.
I dlatego właśnie ta obietnica cudu, synonim najbardziej niezwykłego prezentu, jakim jest uśmiech losu, niczym pierwsza gwiazdka na niebie, jest w Hiszpanii początkiem okresu świąt Bożego Narodzenia.

Korzystałam z Wikipedii, dziennika ABC oraz strony laloterianavidad.com.

O tym jak można wykorzystać temat Lotería de Navidad na lekcjach hiszpańskiego czytaj tutaj